Przyszłość należy do transportu autonomicznego

autonomiczne samochody

Czy nowe technologie zmniejszą liczbę wypadków na polskich drogach? Czy kierowcy stracą kompetencje i zostaną zastąpieni przez komputery? Czy obecnie funkcjonujący model branży transportowej radykalnie się zmieni? Kiedy zobaczymy na drogach pojazdy bez kierowców?

To pytania, na które odpowiedzi poszukuje konsorcjum Ministerstwa Infrastruktury, Instytutu Transportu Samochodowego i Wydziału Transportu Politechniki Warszawskiej, realizujące projekt AV-PL-ROAD.

Akronim projektu oznacza pojazdy autonomiczne (ang. Autonomous Vehicles – AV) oraz pojazdy komunikujące się z innymi pojazdami i infrastrukturą (ang. Connected Autonomous Driving – CAD).

Pomysłodawcą i liderem przedsięwzięcia jest resort infrastruktury, który dostrzega możliwość uzyskania przewagi konkurencyjnej dla polskiej gospodarki w zakresie innowacyjnych produktów i usług związanych z pojazdami samojezdnymi.

– Mam nadzieję, że nasz projekt będzie skutecznym narzędziem do wdrażania innowacji transportowych w Polsce. Rewolucja przemysłowa, w której obecnie żyjemy, potrwa może jeszcze tylko kilka lat i wtedy obudzimy się w zupełnie nowej rzeczywistości. Tylko od nas zależy, jak dobrze się do niej przygotujemy i czy mobilność 4.0 stanie się faktem również w Polsce – zaznacza Adrian Mazur, dyrektor Departamentu Strategii Transportu w Ministerstwie Infrastruktury, kierownik projektu.

Nadchodząca automatyzacja zmieni funkcjonowanie obecnego modelu transportu. Wpłynie również na procesy cywilizacyjne, społeczne i gospodarcze, a także ukształtuje nowy model mobilności społeczeństwa. Pojazdy autonomiczne będą również oddziaływać na biznes i rynek pracy w usługach transportowych.

– Wyobraźmy sobie, że nasz samochód odwozi nas do pracy, a następnie nie parkuje pod biurem, tylko jedzie do myjni, albo odbiera nasze zakupy z supermarketu. To już nie futurologia, tylko nadchodząca rzeczywistość – mówi prof. Marcin Ślęzak, dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego. 

Ta dynamika rozwoju innowacji technologicznych – określana mianem Czwartej Rewolucji Przemysłowej – wymaga jednak podjęcia przemyślanych działań w wielu dziedzinach, w tym w obszarze prawa i infrastruktury. Zmiany dokonają się także w nas samych.

 – Będziemy musieli oswoić się z obecnością samojezdnych aut na drogach. W wielu przypadkach przełamać także strach i powierzyć kierowanie maszynie. I choć takie pojazdy cieszą się rosnącym zainteresowaniem, to jednocześnie budzą społeczne obawy o przekazanie maszynom części ludzkiej autonomii – zauważa prof. Ślęzak.

Warto zaznaczyć, że planowane działania rządu w obszarze pojazdów autonomicznych pozwolą na wsparcie i aktywizację społeczną m.in. osób niepełnosprawnych i wykluczonych. Wpłyną także na transformację obszarów życia objętych cyfryzacją transportu, np. w obszarze ubezpieczeń komunikacyjnych. Postęp odczują też polscy przedsiębiorcy.

– Rozwój technologii CAD jest bardzo dynamiczny. W ramach projektu opracowujemy obecnie analizę zagadnień technicznych automatyzacji, żeby dostarczyć decydentom najbardziej aktualną wiedzę na temat tego, co się dzieje na świecie – mówi prof. Włodzimierz Choromański z Wydziału Transportu Politechniki Warszawskiej.

Realizowany od grudnia 2018 roku projekt AV-PL-ROAD ma na celu przygotowanie Polski na nowe wyzwania, związane z bezpiecznym wdrażaniem do ruchu drogowego pojazdów zautomatyzowanych, a w przyszłości autonomicznych. Jednym z jego istotnych aspektów jest plan utworzenia Centrum Kompetencji CAD. Budując zaplecze merytoryczne ITS rozwija kompetencje, jak również inwestuje w aparaturę badawczą w zakresie testowania technologii autonomicznych.

Zakłada się, że transport przyszłości oparty na nowym modelu mobilności przyniesie poprawę bezpieczeństwa na drodze, przede wszystkim poprzez zmniejszenie liczby i ograniczenie skutków kolizji i wypadków drogowych. Taka zmiana będzie miała nie tylko pożądany wymiar ludzki, ale i finansowy, bo w praktyce – tylko w przypadku Polski – oznacza to miliardowe oszczędności.

Wyeliminowanie skutków zmęczenia czy roztargnienia kierowcy, wspomaganie decyzji kierującego w sytuacjach zagrożenia, możliwość komunikowania się pojazdów, to narzędzia, które powinny znacząco wpłynąć na polepszenie bezpieczeństwa i efektywności ruchu drogowego.

Automatyzacja transportu doprowadzi także do zmniejszenia zatłoczenia miast poprzez wykorzystanie map cyfrowych i informacji o wolnych miejscach parkingowych w celu ograniczenia ruchu związanego z poszukiwaniem miejsca do zaparkowania – ocenia się, że pojazdy poszukujące miejsca do zaparkowania generują ok. 30 proc. ruchu w mieście. Oprócz tego, pojazdy autonomiczne nie będą potrzebowały tyle miejsc do parkowania, bo po dowiezieniu nas do pracy, mogą realizować inne zadania.

W ramach projektu AV-PL-ROAD przeprowadzone zostaną badania wybranych systemów automatyzujących prowadzenie pojazdów na zamkniętym torze badawczym i na wybranych odcinkach infrastruktury drogowej w Polsce. Analizie poddane zostaną również kwestie społeczne – nt. świadomości i wiedzy o pojazdach na różnym poziomie automatyzacji. Dodatkowo stworzony zostanie katalog potrzeb, barier i wytycznych niezbędny do kształcenia wysoko wykwalifikowanych kadr technicznych i managerskich.

Rezultatem projektu będzie tzw. Mapa Drogowa wprowadzania pojazdów autonomicznych. Znajdą się w niej kierunki rozwoju automatyzacji w Polsce.

AV-PL-ROAD to akronim projektu „Polska droga to automatyzacji transportu drogowego”, realizowany w ramach I konkursu na projekty otwarte w ramach Strategicznego programu badań naukowych i prac rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków”. Projekt jest dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach umowy Gospostrateg.

O rynku motoryzacji

Główny Urząd Statystyczny podaje, że w 2020 roku w Polsce zarejestrowanych było niecałe 33 mln pojazdów samochodowych i ciągników, a także prawie 1,7 mln motocykli. To przyrost o niecały milion w przypadku pojazdów samochodowych i ciągników oraz o ponad 80 tys. motocykli w porównaniu z 2019 r.

Analiza rynku motoryzacyjnego, wykazała, że liczba zarejestrowanych samochodów osobowych wzrosła z 24,4 mln w 2019 r. do ponad 25,1 mln w 2020 r.

Pomimo stabilnej pozycji i dobrych perspektyw, w najbliższych latach polską branżę motoryzacyjną czekają liczne wyzwania. Główne z nich wiążą się z programem UE dotyczącym przejścia z pojazdów napędzanych silnikami spalinowymi na zeroemisyjne do 2035 roku. Planowana transformacja będzie wymagała ogromnych inwestycji w infrastrukturę, rozwój technologii i szkolenia pracowników. Aby sprostać tym oczekiwaniom niezbędna będzie restrukturyzacja linii produkcyjnych w polskich zakładach wytwórczych, które koncentrują się obecnie głównie na małych samochodach osobowych z tradycyjnymi silnikami. 

Tylko w pierwszych dziewięciu miesiącach 2020 r. produkcja pojazdów silnikowych na europejskich rynkach wschodzących spadła o 23 proc. W 2021 r. Europa była najsłabszym rynkiem świata w sektorze automotive. W drugim półroczu ubiegłego roku spadła ilość rejestracji nowych pojazdów. Początek roku 2022 pokazał, że liczba ta była niższa niż w analogicznych miesiącach w trzech ostatnich latach. Ma to związek m.in. z zakłóceniami łańcuchów dostaw i problemami z dostępnością materiałów potrzebnych do produkcji aut.

Polska będzie musiała zmierzyć się z perspektywą utraty przewagi konkurencyjnej w kilku segmentach branży motoryzacyjnej, co ma związek z rosnącymi kosztami pracy w kraju.

Co – oprócz aspektu wysokich kwalifikacji i dostępności pracowników - czyni Polskę wyjątkową dla branży motoryzacyjnej?

  • Dostępność Transportowa – Zrealizowane (3 249 km) oraz planowane (4 400 km) w najbliższych latach inwestycje w rozwój autostrad i dróg ekspresowych przełożą się wkrótce na 5. pozycję Polski w Europie pod względem długości sieci dróg najwyższej kategorii (wyprzedzając Wielką Brytanię). Także znaczące inwestycje w rozwój terminali portowych, szczególnie kontenerowych - pozwoliło na pozyskanie przez polskie porty regularnych połączeń obsługiwanych przez największe statki z Azją i resztą Europy. De facto, polskie porty stają się bramą dla transportu morskiego dla krajów regionu.
  • Możliwości Kooperacyjne – Obecność ponad 660 firm poddostawczych z certyfikatem IATF 16949:2016, jak również cztery fabryki pojazdów samochodowych (2 x VW Pojazdy Użytkowe, FCA oraz Grupa PSA z fabryką Opla), 6 fabryk autobusów (Solaris, MAN, Scania, Volvo, Autosan, URSUS/AMZ) oraz jedna fabryka pojazdów ciężarowych MAN stanowią o szansach współuczestniczenia w tworzeniu wartości dodanej tego sektora. Specjalnością Polski jest produkcja silników samochodowych czego przykładem są fabryki Volkswagena, Toyoty (dwa zakłady), FCA, Opla oraz obecnie budowany zakład Daimlera. Nie bez znaczenia pozostaje również geograficzna bliskość  pozostałych krajów regionu Europy Centralnej o rozwiniętym sektorze motoryzacyjnym,
  • E-Mobilność – Oficjalnym priorytetem dla kraju jest rozwój elektromobilności. Specjalne programy ulg oraz dofinansowania dla producentów (program E-bus), jak również wspierające rozwój infrastruktury na rzecz e-mobilności stworzą dodatkowe szanse biznesowe. Szacowana łączna wartość programów związanych z tym zagadnieniem może wynieść w okresie najbliższych dziesięciu lat nawet 19,4 mld PLN.
  • Efektywność Finansowa – Atrakcyjny system zachęt inwestycyjnych obejmujący bezpośrednie wsparcie gotówkowe oraz zwolnienia podatkowe to jeden z elementów mających wpływ na wyniki finansowe. Niemniej ważna jest także organizacja pracy oraz pozostałe koszty operacyjne, które w Polsce pozostają na konkurencyjnym poziomie. Przykładowo, w zakresie obciążeń z tytułu ubezpieczeń społecznych procentowa wielkość narzutu na wynagrodzenia brutto płatna przez pracodawcę osiąga w Polsce drugi najniższy poziom wśród krajów regionu.
  • Działalność B+R – Dojrzały ekosystem współpracy z uczelniami oraz wysoka jakość kształcenia stwarzają solidne podwaliny pod rozwój działalności badawczo-rozwojowej. Centra B+R takich firm jak ZF TRW, Delphi, Wabco, Faurecia, Nexteer, Tenneco, Eaton, Valeo, Mahle, GKN Driveline są tego dobrym przykładem.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *